Randomized Response

Unrelated Question design

In het Unrelated Question Design (UQD) bepaald een kansmechanisme of de respondent de gevoelige vraag beantwoordt of een neutrale vraag. Het kansmechanisme is net als in de forced-responsemethode gebaseerd op een worp met 2 dobbelstenen, als de som van de worp 5, 6, 7, 8, 9 of 10 is wordt de gevoelige vraag beantwoord en in alle overige gevallen wordt de neutrale vraag beantwoord.

Het UQD kent vormen van neutrale vragen, één waarbij de prevalentie in de populatie niet bekend is, en één waarbij deze wel bekend is. Een neutrale vraag met onbekende prevalentie is bijvoorbeeld:

Leest u elke dag de krant?


Deze vorm van het UQD is weinig efficiënt omdat naast de prevalentie van het gevoelige gedrag in de populatie ook de prevalentie van de neutrale vraag in de populatie geschat moet worden. Veel efficiënter is het UQD met neutrale vraag waarvan de prevalentie in de populatie wel bekend is, zoals bijvoorbeeld de vraag:

Is uw moeder jarig tussen 1 januari en 1 april?


Aangenomen mag worden dat gemiddeld in 25% van gevallen de moeder van de respondenten in de bovengenoemde periode van 3 maanden jarig zijn, zodat dit percentage niet meer extra geschat hoeft te worden. De prevalentie π wordt in dit design geschat als

π = [λ – (1 – p)πj] / p

waarbij πj de kans is dat de ongerelateerde vraag met ‘ja’ wordt beantwoord. De variantieschatting var(π) is identiek aan die van forced response.

Het UQD met neutrale vraag met bekende prevalentie heeft als twee voordelen. Ten eerste is deze methode statistisch gezien gelijk aan forced response (de prevalentie en variantie worden op identieke wijze geschat) en daardoor zeer efficiënt. Daarnaast is de methode makkelijk te begrijpen, hetgeen het vertrouwen in de methode en daarmee de validiteit van de resultaten ten goede komt. Een nadeel is echter dat voor elke gevoelige vraag een nieuwe neutrale vraag met bekende populatiegegevens moet worden gegenereerd, hetgeen in de praktijk zeer lastig blijkt te zijn. Voor de methode met neutrale vraag met onbekende prevalentie is het genereren van de neutrale vragen geen probleem, deze methode is echter bijzonder inefficiënt en vereist uitzonderlijk grote steekproeven.