De afgelopen jaren zijn in opdracht van de Nederlandse overheid een aantal onderzoeken uitgevoerd waarin gebruik gemaakt is van randomized response. Deze onderzoeken zijn uitgevoerd in het kader van de nalevingsmonitoring, een project van de Nederlandse overheid naar de naleving van wetsregels. Zo is onder andere onderzoek gedaan naar de naleving van regelgeving in het kader van de Meststoffenwet, de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren, de Taxiwet, de Warenwet, de Wet Individuele Huursubsidie, de Precursorenwet, de Wet Arbeidsongeschiktheid en de Bestrijdingsmiddelenwet.

Eén van de onderzoeksmethoden die in de nalevingsmonitor is de survey onder de doelgroep. Een deel van de vragen is direct gericht op het wel of niet naleven van de regelgeving, en hierbij is de randomized-responsemethode toegepast. In de eerste onderzoeken van de nalevingsmonitor is gebruik gemaakt van Kuk’s Kaartmethode en het Unrelated Question Design. In de meest recente onderzoeken is de forced-responsemethode toegepast, volgens de huidige inzichten vormt deze methode de meest optimale combinatie op het gebied van validiteit en betrouwbaarheid.

Een ander deel van de vragen in de nalevingsmonitor is gebaseerd op de zogenaamde ‘Tafel van Elf’. In dit onderzoeksinstrument zijn elf dimensies gespecificeerd die verondersteld worden samen te hangen met de bereidheid tot naleving. Voor elke relevante dimensie worden vragen geformuleerd en de scores op die vragen resulteren in een risicoprofiel van de doelgroep. De meest recente ontwikkelingen op het gebied van de analyse van gegevens uit de nalevingsmonitor zijn gericht op het leggen van statistische verbanden tussen de mate van naleving gemeten met randomized response en het risicoprofiel van de Tafel van Elf. Voor deze statistische technieken wordt verwezen naar de log-lineaire latente klassenanalyse en de logistische regressieanalyse, beide te vinden onder de pagina Data-analyse.

De eindrapporten van de onderzoeken die in het kader van de nalevingsmonitor zijn uitgevoerd zijn hieronder down te loaden. Voor geïnteresseerden zijn ook de bijbehorende datasets beschikbaar gesteld. Voor meer informatie over de Tafel van Elf wordt verwezen naar de site van het Expertisecentrum Rechtshandhaving (ERh) van het Ministerie van Justitie.

Rapporten, gebruikte randomized-responsemethode en beschikbaarheid databestanden

Van Gils, G., P. van der Heijden, O. Laudy en Ross, R. (2003). Verslag van de tweede meting van het periodiek onderzoek naar regelovertreding in de Sociale Zekerheidsregelingen WAO, WW en Abw. TNS-NIPO, Amsterdam.
Randomized-responsemethode: Forced response
Databestand aan te vragen bij Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Prinsen, H.M., A.H. Spriensma-Heringa en R.M.M. Vossen (2002). Evaluatie uitvoerbaarheid en handhaafbaarheid Meststoffenwet. Ministerie van Justitie (ERh), Den Haag
Randomized-responsemethode: Forced Response (CARR)
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Prinsen, H.M. en R.M.M. Vossen (2002). Eindrapport naleving en handhaving van de Wet Verontreiniging Oppervlaktewateren in 2000-2001.Ministerie van Justitie (EHr), Den Haag
Randomized-responsemethode: Forced Response
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Van Gil, G., P. van der Heijden en A. Rosebeek (2001). Randomized Response: Onderzoek, resultaten Abw, WW en WAO. Nipo, Amsterdam
Randomized-responsemethode: Kuk
Databestand aan te vragen bij Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Prinsen, H.M. en R.A. Visser (2000). Eindrapport en advies verbetering naleving taxiregels. Ministerie van Justitie (EHr), Den Haag
Randomized-responsemethode: Forced response
Databestand: niet beschikbaar

Prinsen, H.M. en R.A. Visser (2000). Eindrapport en advies verbetering naleving warenwetregels. Ministerie van Justitie (EHr), Den Haag
Randomized-responsemethode: Forced response
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Veldkamp en Intomart (1997), Naleving en handhaving van de beleidsinstrumentele wetgeving: Bestrijdingsmiddelenwet.Amsterdam/Hilversum.
Randomized-responsemethode: Unrelated Question Design
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Veldkamp en Intomart (1997), Naleving en handhaving van de beleidsinstrumentele wetgeving: De Precursorenwet. Amsterdam/Hilversum.
Randomized-responsemethode: Unrelated Question Design
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek

Veldkamp en Intomart (1997), Naleving en handhaving van de beleidsinstrumentele wetgeving: De Wet Individuele Huursubsidie.Amsterdam/Hilversum.
Randomized-responsemethode: Unrelated Question Design
Databestand aan te vragen bij: Capaciteitsgroep Methodenleer & Statistiek